بازی درمانی چیست و کاربردهای آن
بازی درمانی چیست ؟
بازی درمانی روشی است که در آن از بازی به عنوان ابزاری برای کمک به کودکان در بیان احساسات، افکار و تجربیاتشان استفاده می شود. به عبارت ساده تر، کودکان از طریق بازی با اسباب بازی ها، عروسک ها و دیگر ابزارهای بازی، می توانند دنیای درونی خود را به شکل نمادین نشان دهند. یک درمانگر ماهر با مشاهده و تفسیر این بازی ها، به درک بهتر دنیای کودک کمک می کند و به او راهکارهایی برای حل مشکلاتش ارائه می دهد.
چرا برای کودکان از بازی درمانی استفاده می کنند؟
کودکان اغلب نمی توانند احساسات پیچیده خود را به زبان بزرگسالان بیان کنند. بازی، زبان طبیعی آن هاست و به آن ها اجازه می دهد تا به طور آزادانه و بدون ترس از قضاوت، احساسات خود را ابراز کنند. بازی درمانی به آن ها فرصت می دهد تا احساساتی مانند خشم، ترس، شادی و غم را به صورت نمادین نشان دهند.
محیط بازی درمانی، فضایی امن و بدون قضاوت است که در آن کودک احساس می کند می تواند آزادانه رفتار کند و خود واقعی اش را نشان دهد.
کودکان در بازی درمانی یاد می گیرند چگونه با دیگران تعامل کنند، قوانین را رعایت کنند و به نوبت بازی کنند. این مهارت ها برای موفقیت در زندگی اجتماعی بسیار مهم هستند. همچنین کودکان ممکن است با چالش هایی مانند طلاق والدین، بیماری، یا تغییر مدرسه روبرو شوند.
بازی درمانی به آنها کمک می کند تا این مشکلات را پردازش کنند و راه های سالمی برای مقابله با آن ها پیدا کنند. از طرفی با موفقیت در بازی درمانی، کودکان احساس توانمندی و اعتماد به نفس بیشتری پیدا می کنند.
انواع رویکرد های بازی درمانی :
به طور کلی، رویکردهای بازی درمانی را می توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد:
رویکرد غیرمستقیم:
ویژگی ها: در این رویکرد، درمانگر به کودک اجازه می دهد تا بازی را هدایت کند و بدون دخالت مستقیم درمانگر، احساسات و تجربیات خود را بیان کند. درمانگر بیشتر به عنوان یک ناظر عمل می کند و به کودک کمک می کند تا معنای بازی های خود را درک کند.
اهداف این رویکرد : این رویکرد به کودک کمک می کند تا اعتماد به نفس خود را افزایش دهد، احساسات خود را بشناسد و مهارت های حل مسئله را توسعه دهد.
مانند : بازی درمانی کودک محور ، شن بازی درمانی
رویکرد مستقیم یا هدایت شده:
ویژگی ها: در این رویکرد، درمانگر نقش فعال تری دارد و بازی ها را با هدف خاصی طراحی می کند. درمانگر ممکن است از اسباب بازی ها، داستان ها یا نقش آفرینی برای کمک به کودک در پرداختن به مشکلات خاص استفاده کند.
اهداف این رویکرد : این رویکرد به کودک کمک می کند تا مهارت های اجتماعی را بیاموزد، با موقعیت های دشوار کنار بیاید و مشکلات رفتاری خود را اصلاح کند.
مانند : تراپلی ، بازی درمانی شناختی رفتاری ،
بازی درمانی برای چه مشکلاتی سودمند است ؟
بازی درمانی می تواند برای طیف گسترده ای از مشکلات کودکان مفید باشد، از جمله:
مشکلاتی مانند ، اضطراب ، افسردگی ، ترس، خشم، غم و اندوه
مشکلات رفتاری مانند ، پرخاشگری، لجبازی، بیش فعالی، اختلال نقص توجه و مشکلات خواب
مشکلات اجتماعی شامل، مشکل در برقراری ارتباط، انزوا، مشکلات در مدرسه و همچنین مشکلات در روابط با همسالان ، اعتماد به نفس پایین ، مشکل در دوست یابی
تروما: تجربه حوادث آسیب زا مانند طلاق والدین، مرگ عزیزان، بلایای طبیعی، تصادفات
اختلالات یادگیری: مشکلات در یادگیری، تمرکز، خواندن و نوشتن
بیماری های مزمن: بیماری هایی که نیاز به درمان طولانی مدت دارند و بر زندگی کودک تاثیر می گذارند
چه زمانی باید به فکر بازی درمانی بود؟
اگر فرزندتان با یکی از مشکلات ذکر شده در بالا مواجه است و این مشکلات بر زندگی روزمره او تاثیر می گذارد، بهتر است با یک روانشناس کودک مشورت کنید. روانشناس کودک می تواند با ارزیابی وضعیت کودک، مناسب ترین روش درمانی را برای او انتخاب کند. به طور خلاصه، بازی درمانی یک ابزار قدرتمند برای کمک به کودکان در رشد عاطفی و اجتماعی است. اگر به دنبال روشی موثر برای کمک به فرزندتان هستید، بازی درمانی می تواند گزینه بسیار مناسبی باشد.
بازی درمانی چه گروه سنی را شامل می شود ؟
بازی درمانی در اصل روشی است که برای کودکان طراحی شده است، اما این بدان معنا نیست که فقط برای کودکان کاربرد دارد. در حالی که بازی برای کودکان یک زبان طبیعی است، بزرگسالان نیز می توانند از طریق بازی به بیان احساسات و حل مشکلات خود بپردازند. به طور کلی، بازی درمانی برای گروه های سنی زیر مناسب است:
کودکان پیش دبستانی و دبستانی: این گروه سنی به دلیل اینکه زبان اصلی شان بازی است، بیشترین بهره را از بازی درمانی می برند. بازی درمانی به آن ها کمک می کند تا با احساسات خود آشنا شوند، مهارت های اجتماعی خود را تقویت کنند و با مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی مقابله کنند.
نوجوانان: نوجوانان در دوره گذار از کودکی به بزرگسالی هستند و با چالش های زیادی روبرو می شوند. بازی درمانی می تواند به آن ها کمک کند تا با تغییرات هورمونی، فشارهای اجتماعی و مشکلات هویتی مقابله کنند.
بزرگسالان: بزرگسالان نیز ممکن است از بازی درمانی برای مقابله با استرس، اضطراب، افسردگی، تروما و سایر مشکلات روانی استفاده کنند. بازی درمانی به بزرگسالان کمک می کند تا به بخش های سرکوب شده شخصیت خود دسترسی پیدا کنند و با آنها روبرو شوند.
چرا بازی درمانی برای همه سنین مفید است ؟
بازی یک زبان جهانی است که همه افراد در هر سنی را درک می کند. از طرفی بازی اغلب کمتر تهدیدآمیز بوده و به افراد کمک می کند به صورت غیر مستقیم احساسات خود را نشان دهند. همچنین بازی به افراد کمک می کند خلاقیت خود را بروز دهند و به را حل های جدید دست یابند.
چگونه درمانگر خوب در زمینه بازی درمانی پیدا کنیم ؟
برای انتخاب یک درمانگر مناسب در زمینه بازی درمانی، تخصص و تجربه ی عمیق در این حوزه اهمیت ویژه ای دارد. بازی درمانی روشی علمی و مؤثر است که به کمک آن، درمانگر می تواند از طریق بازی، احساسات و مشکلات روانی کودکان را شناسایی کرده و به آن ها کمک کند تا به شیوه ای غیرمستقیم و طبیعی با مسائل خود روبرو شوند.
در کلینیک روانشناسی مهرک، تیمی از درمانگران حرفه ای و با تجربه که در زمینه بازی درمانی و سایر روش های درمانی تخصص دارند مشغول به فعالیت هستند. این تیم با بهره گیری از آخرین متدها و رویکردهای علمی، توانایی فراهم آوردن درمانی مؤثر و متناسب با نیازهای هر کودک را دارند و از این طریق می توانند به رشد عاطفی و روانی کودک کمک کنند.