Histrionic Personality Disorder

اختلال شخصیت نمایشی (Histrionic Personality Disorder ) یکی از اختلالات شخصیتی است که با ویژگی های خاصی از جمله جلب توجه مفرط، رفتارهای نمایشی و نیاز به تأیید و محبت از دیگران مشخص می شود. این اختلال می تواند تأثیرات عمیقی بر روابط فرد با دیگران، به ویژه در محیط های اجتماعی و حرفه ای داشته باشد. 
افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک، اغلب به دنبال جلب توجه دیگران هستند و برای رسیدن به این هدف، از راه های مختلفی مانند اغواگری، رفتارهای نمایشی و بیان احساسات اغراق آمیز استفاده می کنند.

 ویژگی های اصلی اختلال شخصیت نمایشی: 

افرادی که مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی هستند، تمایل دارند در مرکز توجه قرار بگیرند و برای این منظور از هر روشی استفاده می کنند. این ویژگی ها می تواند به صورت های مختلفی بروز کند، اما برخی از ویژگی های رایج این اختلال شامل موارد زیر است: 

1. نیاز به توجه و تایید دائم:
 افراد مبتلا به HPD معمولاً برای حفظ احساس ارزشمندی خود نیاز دارند تا در مرکز توجه قرار گیرند و تایید دیگران را دریافت کنند.   

 2. رفتارهای نمایشی و اغراق آمیز: 
آن ها تمایل دارند احساسات و واکنش های خود را به شیوه ای نمایشی و اغراق شده نشان دهند، به طور مثال، به نمایش گذاشتن ناراحتی یا خوشحالی خود ، به صورت افراطی. 

3. ناپایداری در روابط بین فردی:
روابط این افراد بیشتر بر اساس نیاز به تائید و جلب توجه دیگران است تا براساس صمیمیت و ارتباطات عمیق ، از این رو روابط این افراد دچار اختلال می شود. 

 4. خودمحوری در موقعیت های اجتماعی:

 این افراد تمایل دارند که خود را مهمترین فرد در موقعیت های اجتماعی بدانند و غالباً سعی می کنند تا دیگران را تحت تأثیر قرار دهند. 

5. جلب توجه از طریق ظاهر فیزیکی:
 استفاده از لباس ها و حرکات اغراق آمیز به منظور جلب توجه دیگران یکی از ویژگی های بارز این اختلال است. 

6. ناتوانی در پذیرش نقد و مخالفت:
 این افراد معمولاً به سختی از انتقادها و مخالفات پذیرش دارند و ممکن است واکنش های هیجانی شدیدی نشان دهند.   

علل و ریشه های اختلال شخصیت نمایشی 

پیدایش اختلال شخصیت نمایشی، همچون دیگر اختلالات شخصیتی، به تعامل پیچیده  ای از عوامل ژنتیکی، محیطی و روانشناختی برمی گردد. 

1. عوامل ژنتیکی:
 تحقیقات نشان داده اند که برخی از ویژگی های شخصیتی، مانند نیاز به توجه، ممکن است از طریق وراثت به افراد منتقل شوند. این افراد ممکن است نسبت به دیگران در موقعیت های اجتماعی بیشتر تحت تأثیر قرار گیرند. 

2. تجارب دوران کودکی:
 یکی از عوامل مهم در بروز این اختلال، تجربه های منفی دوران کودکی، به ویژه در زمینه نادیده گرفته شدن یا فقدان توجه کافی از سوی والدین است. کودکانی که در دوران رشد خود احساس کرده اند که مورد تأیید یا محبت کافی قرار نمی گیرند، ممکن است به طور ناخودآگاه به سمت جلب توجه در دوران بزرگسالی سوق پیدا کنند. 

3.  الگوهای رفتاری آموخته شده: 
 برخی از پژوهشگران بر این باورند که رفتارهای نمایشی و نیاز به توجه ممکن است از طریق تعاملات اجتماعی و خانواده آموخته شوند. در این رویکرد، اگر فرد از سنین پایین یاد گرفته باشد که برای جلب توجه باید به طور مداوم واکنش های اغراق آمیز و نمایشی نشان دهد، احتمال ابتلا به HPD در بزرگسالی بیشتر می شود. 

4. نظریه های روان تحلیلی:
 فروید و سایر روانشناسان تحلیلی بر این باورند که اختلالات شخصیت می توانند نتیجه مسائلی در دوران کودکی و روابط اولیه فرد با والدین باشند. در این دیدگاه، برای مثال، مشکلات در تشخیص هویت و مرزهای شخصی می تواند موجب بروز رفتارهای نمایشی در بزرگسالی شود. 

 تشخیص اختلال شخصیت نمایشی 

تشخیص اختلال شخصیت نمایشی معمولاً از طریق ارزیابی بالینی و مصاحبه با بیمار انجام می شود. در این ارزیابی، روانشناس یا روانپزشک به بررسی الگوهای رفتاری و هیجانی فرد در طول زمان می پردازد. مطابق با DSM-5، تشخیص HPD بر اساس وجود حداقل پنج ویژگی از ویژگی های زیر صورت می گیرد: 

1. تمایل به جلب توجه دائمی.

2. استفاده از رفتارهای اغراق آمیز در نمایش احساسات.

3. تمایل به داشتن روابط سطحی و بی ثبات.

4. خودمحوری در موقعیت های اجتماعی.

5. استفاده از جذابیت ظاهری برای جلب توجه.

6. نیاز به تأیید و علاقه مداوم از دیگران.

7. حساسیت به انتقاد یا رد شدن.

8. تفسیر و درک اغراق آمیز از وقایع و موقعیت های اجتماعی. 

درمان اختلال شخصیت نمایشی 

درمان اختلال شخصیت نمایشی چالش برانگیز است و معمولاً نیاز به رویکردهای درمانی ترکیبی دارد. درمان های روانشناختی که در این زمینه به کار میروند شامل موارد زیر هستند: 

1. روان درمانی( Psychotherapy):

یکی از مؤثرترین روش ها در درمان HPD، روان درمانی است که می تواند به فرد کمک کند تا به طور عمیق تر به درک خود از روابط و رفتارهایش دست یابد. درمان شناختی-رفتاری (CBT  ) و روان درمانی پویشی (Dynamic Psychotherapy  )به ویژه برای این بیماران مفید است. 

2. آموزش مهارت های اجتماعی: 

بسیاری از افراد مبتلا به HPD در تعاملات اجتماعی دچار مشکل هستند. بنابراین، آموزش مهارت های اجتماعی و توانایی درک و مدیریت احساسات می تواند به کاهش رفتارهای نمایشی کمک کند. 

3. دارو درمانی:

در برخی موارد، داروهایی مانند ضدافسردگی ها و ضداضطراب ها برای کمک به کنترل علائم همراه با HPD تجویز می شوند. این داروها ممکن است برای کاهش اضطراب یا افسردگی که اغلب با این اختلال همراه است مفید باشند. 

4. درمان گروهی:

در برخی موارد، درمان گروهی می تواند به فرد کمک کند تا با دیگران ارتباط برقرار کرده و به طور مؤثری مشکلات اجتماعی خود را حل کند.   

نتیجه گیری 

اختلال شخصیت نمایشی یک اختلال روانی است که با نیاز شدید به توجه، رفتارهای نمایشی، و ناتوانی در ایجاد روابط پایدار مشخص می شود. این اختلال به دلایل مختلف ژنتیکی، محیطی و روانشناختی می تواند ایجاد شود و تأثیرات منفی قابل توجهی بر زندگی فردی و اجتماعی فرد مبتلا بگذارد. درمان این اختلال معمولاً نیازمند روان درمانی، آموزش مهارت های اجتماعی و در برخی موارد دارو درمانی است. درک بهتر این اختلال و روشهای درمانی آن می تواند به بهبود کیفیت زندگی مبتلایان کمک کند و روابط اجتماعی آنها را تقویت نماید.