ورود به دنیای رنگی کودکان

برای ارزیابی مشکلات کودکان از روش های متفاوتی در روانشناسی می توان استفاده کرد که از آن جمله می توان به ترسیم نقاشی اشاره نمود. از دیدگاه روانکاوی، نقاشی یا تصویرسازی به منزله فعالیتی بالینی- فرافکنی است، یعنی از طریق نقاشی فرد می تواند آنچه را که در ضمیر ناخودآگاه دارد و احتمالا باعث ناراحتی و اضطرابش می شود، بیان کند. لذا نقاشی و در کل هنرهای تجسمی به عنوان ابزاری برای برون فکنی، تخلیه هیجانی، ارائه افکار و نشان دادن احساسات، تعارضات و تمایلات درونی استفاده می شود. ازآنجا که کودکان نسبت به بزرگسالان خزانه لغات محدودی برای بیان تجارب هیجانی خود دارند، نقاشی می تواند به عنوان زبانی برای برون ریزی هیجانات باشد. لذا نقاشی کودکان یک پیام است، آنچه را که او نمی تواند به لفظ درآورد،  به ما انتقال می دهد. کودک همه مسائل زندگی خود را به واسطه نقاشی به تجربه در می آورد، خود را می آزماید ومن خویشتن را بنا می نهد. خطوط ترسیمی، انعکاسی از دنیای هیجانی هستند و نقاشی به تنهایی به منزله جهانی است که به موازات افزایش هوشیاری و دگرگونی های کودک متحول می شود.  نقاشی کودک از زمره فعالیت هایی است که تحت تأثیر تحول شناختی، عاطفی و اجتماعی قرار می گیرد. کودک در ترسیم افراد اطراف خود آنها را آنطور که می بیند نمی کشد، بلکه به گونه ای که آنها را درک می کنند یا دقیق تر، به گونه ای که خود را درک می کنند به نقاشی آن ها می پردازند.
 انتخاب رنگ ها، چگونگی سازماندهی به نقاشی در صفحه، شیوه مرزبندی و محدود کردن بخش های مختلف یک تصویر، همگی به منزله ابعادی هستند که براساس تحلیل نقاشی کودکان به عنوان یک فعالیت تجسمی می توان به آن ها دست یافت. 

عناصر مهم در تفسیر نقاشی:
رنگ ها : هر رنگ ، نماد یک احساس یا مفهوم خاص است. پژوهشی نشان می دهد که تنوع رنگ در نقاشی کودکانی که موضوعات خوشایند و مثبت را در نقاشی ترسیم می کنند، بیشتر دیده می شود. 
خطوط : خطوط نرم و منحنی نشان دهنده لطافت و حساسیت هستند ، در حالی که خطوط سخت و شکسته ممکن است بیانگر اضطراب و پرخاشگری باشند. 
اندازه : اندازه نقاشی کودکان تحت تأثیر شرایط روحی و روانی آنان متفاوت است. کودکانی که شرایط روانی مطلوبی داشته اند ، نقاشی را در اندازه بزرگتری نسبت به کودکان دارای محیط نامناسب و شرایط روانی منفی ترسیم می کنند. 
فضای نقاشی : چیدمان اجزا در نقاشی، درباره احساسات کودک می گویند، مثلا در صورتی که کودک چپ دست نباشد در سمت چپ کشیدن نقاشی نشانه گوشه گیری، بی اعتمادی ، غم و اندوه است . 

نمونه هایی از مفاهیم رایج در نقاشی کودکان:
خورشید:  تصویر خورشید بیان‌گر امنیت، خوش‌حالی، گرما، قدرت و به نظر بعضی پژوهش‌گران نماد پدر است.
خانه : خانه نماد پناه‌گاه و هسته‌ی اصلی و گرمی خانواده‌ای‌ است که ممکن است مورد علاقه یا تنفر کودک باشد. خانه‌هایی که کودکان ترسیم می‌کنند ممکن است دارای باغچه، گل، درهای بزرگ، پنجره و پرده‌های رنگین باشد. چنین خانه‌ای، نماد یک زندگی سعادت‌مند است که کودک در آن احساس آرامش می‌کند. برعکس، اگر خانه‌ای بدون در ورودی، با دیوارهایی بلند و به‌گونه‌ای منزوی و دورافتاده ترسیم شود، معنای متفاوتی پیدا می‌کند. اگر این خانه بین سنین پنج تا هشت سالگی ترسیم شود نشان‌گر خجالتی بودن کودک و وابستگی شدید او به مادر است. بعد از هشت سالگی نشان‌گر احساس خودکوچک‌بینی و تنهایی کودک است. 
معکوس کشیدن: معکوس کشیدن تصویر در کودکان کم‌سن و سال هم بسیار غیرمعمول است؛ اما می‌توان آن‌را به ابتکار کودکان در نقاشی ارتباط داد. اما در کودکان بزرگ‌تر نباید این عمل را به‌سادگی پذیرفت؛ زیرا این عمل ناشی از مشکلات عدم هماهنگی با محیط است.
درخت: نماد رشد ، زندگی و خانواده
شکل آدم: کودک وقتی شکل آدم می‌کشد، قبل از هر چیز شکل خود و یا درکی را که از بدن و تمایلاتش دارد، بیان می‌کند. در واقع، بین بعضی خطوط آدم نقاشی شده با خصوصیات روانی و جسمی کودکی که آن‌ را کشیده، ارتباط‌ مشخصی وجود دارد. اگر آدمک در مجموع هماهنگ باشد احتمال بسیاری وجود دارد که کودک کاملا سازگار باشد. اگر برعکس آدمک در اندازه‌ای خیلی کوچک و یا در گوشه‌ای از کاغذ کشیده شده باشد، معنایش این است که کودک خود را کم ارزش و از دیگران پایین‌تر می‌داند.

نکات مهم در تفسیر نقاشی کودکان:
• هر نقاشی یک تفسیر شخصی دارد و نمی توان برای همه نقاشی ها یک قانون کلی ارائه داد.
• با بزرگتر شدن کودک، نقاشی های او نیز پیچیده تر می شود و مفاهیم عمیق تر منتقل می کند.
• شرایط محیطی ، رویدادهای اخیر و احساسات کودک در زمان نقاشی کشیدن ، بر روی محتوای نقاشی تاثیر می گذارد.
• تفسیر نقاشی یک ابزار کمکی است و نباید به عنوان تنها منبع اطلاعات برای شناخت کودک استفاده شود. 

نکته : لازم است بدانید که تشخیص گذاری و ارزیابی دقیق با یک نقاشی صورت نمی پذیرد  و لازم است اطلاعات بیشتری از کودک دریافت شود اما نقاشی از ضمیر ناخودآگاه نشات می گیرد و می تواند یکی از ابزارهای تشخیص باشد

اگر می خواهید درباره نقاشی فرزند خود بیشتر بدانید می توانید عکس نقاشی را طبق موارد گفته شد، در سایت مهرک آپلود کنید و در کوتاه ترین زمان تفسیر آن را مشاهده کنید. 

تفسیر نقاشی